Jaka jest częstotliwość wykonywania badań środowiska pracy?
Zgodnie z § 3 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy Pracodawca zapewnia wykonanie badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Z przytoczonego paragrafu można wywnioskować, iż pierwsze pomiary środowiska pracy należy wykonać do 30 dni po rozpoczęciu działalności.
Na częstotliwość wykonywania pomiarów środowiska mają wpływ dwie zmienne: rodzaj czynnika i wynik ostatniego pomiaru.
W przypadku czynników chemicznych lub pyłów (wyłączając czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym) pomiary i badania wykonuje się:
- co najmniej raz na dwa lata w przypadku, gdy w ostatnim badaniu stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS,
- co najmniej raz w roku, jeśli podczas ostatniego badania stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,5 NDS.
Jeśli wyniki badań wykonywanych pomiarów w odstępie co najmniej dwóch lat nie przekroczyły 0,1 wartości NDS, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań oraz pomiarów.
W przypadku czynników o działaniu mutagennym lub rakotwórczym pomiary i badania wykonuje się:
- co najmniej raz na sześć miesięcy, w przypadku stwierdzenia podczas ostatniego badania, stężenie tego czynnika powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS,
- co najmniej raz na trzy miesiące, gdy wartość NDS czynnika o działaniu mutagennym lub rakotwórczym wynosi powyżej 0,5.
Jeśli wyniki dwóch ostatnich badań przeprowadzonych w odstępie co najmniej sześciu miesięcy nie przekroczyły 0,1 wartości NDS, pracodawca może odstąpić od wykonywania pomiarów oraz badań.
W odniesieniu do pracy z azbestem pracodawca musi wykonywać pomiary środowiska pracy co najmniej raz na 3 miesiące. Gdy wyniki dwóch ostatnich pomiarów nie przekraczają 0,5 wartości NDS, badanie należy przeprowadzać co najmniej raz na 6 miesięcy.
Badania czynników promieniowania optycznego nielaserowego wykonuje się:
- co najmniej raz na dwa lata, o ile podczas ostatniego pomiaru stwierdzono poziom ekspozycji powyżej 0,4 do 0,7 wartości maksymalnej dopuszczalnej ekspozycji (MDE),
- co najmniej raz w roku, jeżeli wynik ostatniego pomiaru stwierdził poziom ekspozycji powyżej 0,7 MDE.
W przypadku czynników promieniowania laserowego pomiary i badania wykonuje się:
- co najmniej raz na 2 lata, gdy poziom ekspozycji w ostatnim badaniu wynosi powyżej 0,4 do 0,8 MDE,
- co najmniej raz w roku, jeśli wynik pomiaru poziomu ekspozycji wynosi 0,8 MDE.
W momencie, gdy dwa ostatnie pomiary środowiska pracy, wykonane w odstępie co najmniej 2 lat nie przekraczają wartości 0,4 MDE, pracodawca może odstąpić od przeprowadzania badań i pomiarów. Do pomiarów nie zalicza się laserów klasy 1, 1M, 2, 2M lub 3R – zgodne z PN i lasery z klasy 3B lub 4 – zgodne z PN, do których zastosowano środki ochrony zbiorowej, pozwalające zakwalifikować urządzenia do 1 klasy.
W przypadku szkodliwego czynnika jakim jest pole lub promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości od 0Hz do 300 GHz badania wykonuje się:
- co najmniej raz na dwa lata, o ile przy ostatnim badaniu stwierdzono występowanie tylko strefy pośredniej,
- co najmniej raz w roku, gdy podczas ostatniego pomiaru stwierdzono występowanie strefy zagrożenia lub strefy zagrożenia i strefy niebezpiecznej.
Jeżeli dwa ostatnie pomiary środowiska pracy, wykonane w odstępie co najmniej 2 lat, nie wskazywały na występowanie stref ochronnych, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań oraz pomiarów.
Kolejnym szkodliwym czynnikiem w środowisku pracy jest mikroklimat, jego badania i pomiary wykonywane są raz w roku. Jeżeli dwa ostatnie badania wskaźników mikroklimatu nie przekroczyły wartości dopuszczalnych dla 8h dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca może przeprowadzać je co dwa lata.
Szkodliwymi czynnikami w środowisku pracy są czynniki fizyczne, takie jak hałas lub drgania mechaniczne, pomiary i badania tej grupy czynników wykonywane są:
- co najmniej raz na dwa lata, o ile podczas ostatniego pomiaru stwierdzono natężenie czynnika powyżej 0,2 do 0,5 NDN,
- co najmniej raz w roku, jeśli podczas ostatniego pomiaru stwierdzono natężenie czynnika powyżej 0,5 NDN.
Jeśli podczas dwóch ostatnich badań i pomiarów hałasu lub drgań mechanicznych, wykonywanych w odstępstwie dwóch lat, natężenie czynnika nie przekraczało 0,2 wartości NDN, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań i pomiarów.
Obowiązkami pracodawcy w odniesieniu do pomiarów i badań czynników szkodliwych w środowisku pracy jest informowanie, udostępnianie oraz wyjaśnianie pracownikom narażonym na takie czynniki aktualnych wyników. Prowadzenie oraz aktualizowanie na bieżąco rejestru oraz kart pomiarów i badań szkodliwych dla zdrowia czynników występujących na stanowiskach pracy. Wyniki pomiarów i badań należy przechowywać przez okres 3 lat od daty ostatniego wpisu. Rejestry i karty należy przechowywać przez okres 40 lat od daty ostatniego wpisu.
Dzięki pomiarom środowiska pracy, pracodawca kontroluje poziom narażenia na czynniki szkodliwe i może podjąć działania w celu ich ograniczenia lub wyeliminowania. Motywacją do wykonywania pomiarów i badań środowiska pracy jest również dbałość o pracowników oraz innych uczestników procesu pracy.
