Rodzaje urządzeń energetycznych
- urządzenia energetyczne – urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii;
- urządzenia energetyczne powszechnego użytku – urządzenia energetyczne przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowych;
Rodzaje prac przy urządzeniach energetycznych
prace eksploatacyjne – prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska w zakresie:
a) obsługi, mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń energetycznych,
b) konserwacji, związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem wymaganego stanu technicznego urządzeń energetycznych,
c) remontów urządzeń energetycznych związanych z usuwaniem usterek i awarii, w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,
d) montażu, niezbędne do instalowania i przyłączania urządzeń energetycznych,
e) kontrolno-pomiarowym, niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń energetycznych
prace pomocnicze przy urządzeniach energetycznych – prace niebędące pracami eksploatacyjnymi, do których zalicza się w szczególności prace: budowlane, malarskie, porządkowe, pielęgnacyjne, transportowe oraz związane z obsługą sprzętu zmechanizowanego;
Co to jest instrukcja eksploatacji urządzenia energetycznego?
Wszystkie prace eksploatacyjne przy urządzenia energetycznych prowadzone są zgodnie z instrukcją eksploatacji.
Dokument ten opracowuje pracodawca i zawiera:
1) charakterystykę urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych;
2) opis w niezbędnym zakresie układów automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań;
3) zestaw rysunków, schematów i wykresów z opisami, zgodnymi z obowiązującym nazewnictwem w języku polskim;
4) opis czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej pracy tego urządzenia;
5) zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzenia energetycznego lub grup urządzeń energetycznych;
6) wymagania w zakresie eksploatacji urządzenia energetycznego oraz terminy przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów;
7) wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych dla danego urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych;
8) identyfikację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z eksploatacją danego urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych oraz zasady postępowania pozwalające na eliminację podanych zagrożeń;
9) organizację prowadzenia prac eksploatacyjnych;
10) wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych środków ochrony, stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, zwanych dalej „środkami ochronnymi”, określone w odrębnych przepisach;
11) wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją danego urządzenia lub grupy urządzeń energetycznych, określone w odrębnych przepisach.
Środki ochronne przed porażeniem prądem
Osoby pracujące przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych lub w ich pobliżu są zobowiązane stosować specjalistyczny sprzęt ochronny zapobiegający szkodliwym działaniom łuku elektrycznego lub urazom mechanicznym.
Podstawowa zasada ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym została sformułowana w normie PN – EN 61140:2005 „Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym – wspólne aspekty instalacji i urządzeń”.
• stosowanie obudów urządzeń elektrycznych,
• stosowanie przegród (ogrodzeń),
• wykonanie uziomu wyrównawczego – uziom otokowy lub gęste kraty umieszczone na niewielkiej głębokości pod stanowiskiem,
• pokrycie stanowiska warstwą izolacyjną – dla zwiększenia rezystancji przejścia między stopami i ziemią,
• wykonanie stanowiska przewodzącego – metalowa płyta lub krata połączona z dostępnymi częściami przewodzącymi,
Środki ochrony indywidualnej przed porażeniem prądem
- rękawice elektroizolacyjne;
- obuwie elektroizolacyjne;
- sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed łukiem elektrycznym powstającym przy zwarciu;
- hełmy ochronne
Skutki porażenia prądem
Działanie prądu elektrycznego na organizm ludzki może być pośrednie lub bezpośrednie. Pośrednie powstaje bez przepływu prądu przez ciało człowieka i może powodować takie urazy, jak:
- oparzenia (najczęściej I stopnia) w wyniku dotknięcia nagrzanych elementów,
- urazy mechaniczne ciała w wyniku upadku z wysokości, przewrócenia się lub upuszczenia trzymanego przedmiotu,
- groźne dla życia oparzenia ciała
- uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku elektrycznego.
Działanie bezpośrednie powstaje wskutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka (tzw. prądu rażenia). Może wywołać wiele zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych w organizmie. Do najczęstszych urazów zaliczamy:
- oparzenia,
- utratę przytomności,
- zaburzenia pracy serca,
- zatrzymanie krążenia i/lub oddechu, które mogą doprowadzić do śmierci.
Kontrola instalacji i urządzeń energetycznych
Badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów należy przeprowadzać co najmniej raz na 5 lat chyba że występują one w środowisku: o wyziewach żrących, strefie zagrożenia wybuchem, na przestrzeni otwartej, o wilgotności między 75-100 % wtedy badania takie należy przeprowadzać nie rzadziej niż co 1 rok.
Obowiązki pracodawcy w przypadku prac przy urządzeniach energetycznych
– opracowywanie instrukcji eksploatacji
– aktualizację instrukcji eksploatacji
– prowadzenie wykazu osób upoważnionych do prac przy urządzeniach energetycznych
– określa sposób nadzoru nad wykonywanymi pracami
Szczegółowe wytyczne dotyczące pracy przy urządzeniach energetycznych znajdują się w „Rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych”
